Historia Uzdrowiska Cieplice
"Uzdrowisko Cieplice" Sp. z o.o. kontynuuje wielowiekową tradycję wykorzystania naturalnych surowców do terapii. Leczenie balneologiczne prowadzone jest nieprzerwanie od 1281 r., tym samym cieplicki kurort jest najstarszym uzdrowiskiem w Polsce.
Pośrodku rozległego, płaskiego niczym stół obniżenia, u stóp majestatycznych Karkonoszy, skąpane w zieleni, ponad którą sterczą jedynie wieże kościołów i czerwony dach pałacu, znajdują się zabudowania Cieplic. Okoliczności powstania Cieplic skryte są w mrokach przeszłości. Legenda opowiada jednak, że wzięły one początek od dworku myśliwskiego wzniesionego przy źródłach, których woda uzdrowiła jelenia zranionego przez księcia Śląskiego Bolesława Wysokiego podczas polowania. Od ćwierć wieku Cieplice stanowią część Jeleniej Góry. Wcześniej były one oddzielną miejscowością, której poświadczone historycznie początki sięgają II połowy XIII w. Już wtedy znane były tutejsze ciepłe źródła. Od nich też miejscowość wzięła nazwę zarówno w języku niemieckim – Bad Warmbrunn (Villa Warmbrona 1288 r.), łacińskim – Callidus fons (1281r.) jak i polskim – Cheplewode (1318 r.).
O ścisłym związku miejscowości z ciepłymi źródłami świadczy nawet najstarszy zachowany dokument, który ich dotyczy. W 1281 r. książę lwówecki Bernard podarował zakonowi Joannitów ze Strzegomia tutejsze źródła i okolicę. Joannici to zakon opiekujący się chorymi, prowadzący szpitale. W pobliskiej wsi Malinnik (dziś część Cieplic ciągnąca się wzdłuż Kamiennej i Wrzosówki) wznieśli oni w 1288 r. gościniec dla chorych. Nie są znane okoliczności odejścia Joannitów z Cieplic. Ich nowym właścicielem w II połowie XIV w., kiedy cały Śląsk należał już do Korony Czeskiej, został Gotsche Schoff, rycerz na usługach księcia Bolka II Świdnicko – Jaworskiego. W rękach jego potomków, Schaffgotschów, miejscowość pozostawała przez następne stulecia. Protoplasta tego znakomitego rodu w 1403 r. oddał jedno z dwóch znanych w owym czasie źródeł cystersom sprowadzonym tu z Krzeszowa. Od tej pory zarówno Schaffgotschowie jak i zakonnicy prowadzili tu działalność leczniczą.
Już w XVI w. do Cieplickiego Zdroju licznie przybywali kuracjusze z całej Rzeszy a nawet z Polski. Wraz z Królestwem Czeskim w 1526 r. Cieplice weszły w skład monarchii habsburskiej. W 1569 r. medyk Caspar Hoffmann zbadał i opisał tutejsze wody termalne. Po nim, w 1607 r., uczynił to Caspar Schwenkfeldt, wybitny przyrodnik, lekarz miejski z Jeleniej Góry.
Wojna trzydziestoletnia z pewnością zahamowała dalszy rozwój uzdrowiska, choć nie zachowało się wiele informacji z tamtych czasów. Druga połowa XVII w. to okres częstych kuracji znakomitych osobistości z Polski, co związane jest zapewne z „ambasadorowaniem” Christopha Leopolda Schaffgotscha na dworze polskim. Jego gośćmi byli m. in. kanclerz wielki litewski Albrycht Stanisław Radziwiłł (1653) i prymas Michał Radziejowski (1692). Najznakomitszym gościem w Cieplicach była królowa polska Marysieńka Sobieska, która bawiła tu z licznym dworem w 1687 r. Jej wizyta na długo zapadła w pamięć Ciepliczanom.
W XVII i XVIII w. kurort słynął także ze szlifierni szkła. Od 1741 r. Cieplice znalazły się w granicach państwa pruskiego. Przełom wieków XVIII i XIX przyniósł wizyty wielu znakomitych gości. Byli wśród nich Johann Wolfgang Goethe (1790), król pruski Fryderyk Wilhelm III z żoną (1800), John Quincy Adams późniejszy prezydent USA (1800), Hugo Kołłątaj (1792 i 1808), Józef Wybicki (1802) oraz Izabella Czartoryska (1816). Po sekularyzacji dóbr cystersów Schaffgotschowie nabyli w 1812 r. zdrój klasztorny. W ten sposób w ich rękach znalazło się całe uzdrowisko. Od II połowy XIX w. wielką atrakcją Cieplic stały się zbiory Schaffgotschów. Należały do nich m. in.: biblioteka, zbrojownia oraz kolekcje etnograficzna i mineralogiczna.
Największą sławą cieszył się jednak gabinet ornitologiczny uchodzący za największą prywatną kolekcję w Europie. W owym czasie z Cieplicami związanych było kilku wybitnych ornitologów: Ernst Luks oraz jego wychowankowie – Otto Finsch (późniejszy podróżnik i kolonizator Papui Nowej Gwinei) oraz Georg Martini (twórca zbiorów ornitologicznych Schaffgotschów). Również w połowie XIX w. do cieplickich wód przyjeżdżały wybitne persony: literaci Karl von Holtei i E.T.A. Hoffmann czy malarz Caspar David Friedrich, spośród Polaków zaś Wincenty Pol i Kornel Ujejski (1847). Od połowy XIX w. rozrastał się w Cieplicach początkowo warsztat naprawy a potem fabryka maszyn papierniczych Eugena Füllnera. W 1902 r. założono tu znakomitą szkołę snycerską.
W całym regionie Cieplice słynęły także z dorocznego jarmarku zwanego "Tallsackmarkt", podczas którego sprzedawano znakomite pierniki. Na krótko przed II wojną światową podkarkonoski kurort uzyskał prawa miejskie, którymi cieszył się do 1975 r., kiedy przyłączono go do Jeleniej Góry. Sama wojna nie spowodowała zniszczeń w mieście. Po wojnie rozproszono kolekcję Schaffgotschów a uzdrowisko stopniowo traciło dawną renomę. Na szczęście w ostatnich latach Cieplice zaczęły powoli odzyskiwać należną im pozycję. Dzięki licznym inwestycjom miasta jak i spółki "Uzdrowisko Cieplice" kuracjusze mają do dyspozycji nowoczesną bazę zabiegową a cieplicka starówka odzyskała swój dawny blask. W ostatnich latach w Cieplicach zbudowano duży kompleks basenów termalnych "Termy Cieplickie", z których korzystają zarówno kuracjusze jak i mieszkańcy Jeleniej Góry. Wspaniale odnowiono też Długi Dom, w którym powstał nowoczesny obiekt uzdrowiskowy z 92 miejscami noclegowymi i baza zabiegową. Wydaje się, że tak jak dawniej, dobrobyt Cieplic związany jest z ich źródłami.
Kalendarium
1175 |
Jak głosi legenda, polujący w jeleniogórskich lasach książę Bolesław Wysoki, puściwszy się w pogoń za rannym jeleniem, natrafił w głębokim borze na gorące źródła, przy których nakazał wybudować domek myśliwski. Zdarzenie to miało dać początek Cieplicom. |
1281 |
Książę Bernard Lwówecki ofiarował strzegomskim Joannitom miejscowość Calidus Fons (Gorące Źródło) wraz z 250 łanami łąk, lasu i ziemi ornej. Wkrótce też przy źródle powstał szpital, a mieszkańcy osady byli przez 20 lat zwolnieni z płacenia podatków. W tymże roku Joannici dokupili jeszcze 100 łanów nieużytków w Górach Izerskich, zapewne z myślą o eksploatacji znajdujących się tam bogactw naturalnych. |
1288 |
Za zgodą księcia Bolka I świdnicko-jaworskiego Joannici wznieśli w leżącej obok wsi Malinnik (Herischdorf) gospodę "dla użytku i dobra ciepłych źródeł i zakonu". |
1318 |
W rejestrze archiprezbitera Gabriela di Rimini po raz pierwszy został wymieniony kościół w Cieplicach, a samą miejscowość nazwano "Ciepłowody" (oryg: Cheplevode). |
1381 |
Rycerz Bolka II świdnicko-jaworskiego Gotsche Schoff kupił od wdowy po księciu, Agnieszki, Cieplice, stając się ich właścicielem. Przebywający tu wcześniej joannici z nieznanych powodów zrezygnowali ze swoich praw do tej ziemi. |
1403 |
Rycerz Gotsche Schoff, protoplasta rodu Schaffgotschów, ufundował dla czterech mnichów z klasztoru cystersów w Krzeszowie prebendę oraz ofiarował jedno z dwóch źródeł i inne dobra. |
1418 |
W Cieplicach zaczęła funkcjonować pierwsza publiczna gospoda. |
1422 |
Podobno już w tym roku funkcjonował w Cieplicach zakład szewski, wytwarzający buty w cenie 3 dobrych groszy od pary, a trzewiki za 12-14 dobrych groszy od pary. |
1426 |
Husyci najechali Kotlinę Jeleniogórską i nie oszczędzili też Cieplic. Ludność jednak zdołała ukryć się na zamku Chojnik i w Jeleniej Górze. |
1431 |
Jedna z kronik podaje, iż w tym roku niejaki Franz Walter z Krzeszowa był nauczycielem w Cieplicach, jednak sama szkoła powstała tu prawdopodobnie wraz z utworzeniem cysterskiego probostwa. |
1440 |
W tym roku podano, że w Cieplicach produkuje się wódkę, jednak nie dla celów spożywczych, lecz wyłącznie na potrzeby medyczne. |
1515 |
Kaspar Schaffgotsch zbudował przy kościele parafialnym kaplicę, która odtąd służyła jego potomkom za rodzinny grobowiec. |
1524 |
W sąsiednim Malinniku funkcjonowała, kierowana przez Pankracego Weisiga, ewangelicka gmina wyznaniowa, która swym zasięgiem obejmowała również Cieplice. Działalność tej gminy została zakazana po wojnie trzydziestoletniej. |
1537 |
Staraniem opata krzeszowskiego Michała, w Cieplicach został wybudowany kamienny budynek, który początkowo służył krzeszowskim prałatom, a następnie został przeznaczony na potrzeby gości kuracyjnych. |
1547 |
Wielki pożar zniszczył zabudowania klasztorne i stary, drewniany kościół. |
1569 |
Brandenburski lekarz Caspar Hoffman sporządził pierwszy naukowy opis Cieplickiego Uzdrowiska, w którym wyróżnił zdrój hrabiowski - przeznaczony dla każdego, a zwłaszcza dla ludzi biednych, oraz zdrój klasztorny, w którym leczyli się głównie bogaci. Wiadomo też, że chorzy praktykowali kuracje kąpielowe, pitne i natryskowe, a opiekę nad nimi sprawował lekarz wraz z personelem pomocniczym. |
1570 |
Źródło klasztorne zostało obudowane kamiennymi ścianami. |
1575 |
Schaffgotschowie wybudowali duży, trzykołowy młyn. |
1582 |
W tym roku miał miejsce ponowny pożar klasztoru. |
1586 |
Rozpoczęła się budowa obecnego gmachu klasztornego, która trwała kilka lat. |
1591 |
W Cieplicach został odnotowany pierwszy polski kuracjusz - Helena z Kluczników Kałęcka, która jednak podczas leczenia umarła. Jej mąż, burmistrz warszawski Albert Kałęcki, ufundował zmarłej tablicę epitafialną, dziś nie istniejącą. |
1599 |
Z inicjatywy Caspara Eberta wybudowano większy zbiornik źródła klasztornego, powiększając górującą nad nim budowlę. Jednocześnie obok postawiono szatnie dla kąpiących się. |
1607 |
W Zgorzelcu została wydana praca badacza karkonoskiej przyrody i cieplickiego lekarza Kaspara Schwenckfeldta pt. Jeleniogórskie gorące źródła, na Śląsku pod Karkonoszami położone, która jest pierwszym tak dokładnym naukowym opisem zdroju i właściwości leczniczych jego źródeł. |
1618 |
Wydany został pierwszy statut zdrojowy, którego autorem był trzebnicki lekarz dr Martin Pansa. |
1625 |
Na kuracji w Cieplicach przebywał sławny polski hetman Stanisław Koniecpolski. |
1627 |
Jan Ulryk Schaffgotsch kazał rozebrać stary, drewniany budynek wielkiej łaźni, a na jego miejscu wybudował pawilon zdrojowy. Była to posiadająca dwa wejścia rotunda, zaopatrzona w szatnię. Służyła ona kuracjuszom aż do początku XX wieku. |
1653 |
Do Cieplickiego Zdroju zjechali na kurację dwaj polscy magnaci: Albrycht Stanisław Radziwiłł i Krzysztof Opaliński. Obaj przybyli wraz z małżonkami i licznym towarzystwem, lecz w różnym czasie. |
1654 |
Ciepliccy protestanci zostali pozbawieni pastorów. Ostatnim ich przedstawicielem w tym stuleciu był Elias Breithor. W tymże roku podczas trzytygodniowej kuracji leczył zastarzałą ranę na nodze podkanclerzy Królestwa Polskiego, Jan Rosicki. |
1662 |
Dostrzegając duże korzyści materialne, jakie przynosiły cieplickie źródła, krzeszowski opat Bernard Rosa zburzył starą zabudowę klasztornego uzdrowiska, a na jej miejscu wystawił nowy, wygodny, również centralny budynek. Prace trwały do roku 1664. |
1665 |
Ukazała się kolejna książka, poświęcona Cieplickiemu Uzdrowisku. Jej autorem był lekarz Wojciech Zindel. |
1677 |
W Cieplicach przebywał wraz z wielkim orszakiem książę Michał Kazimierz Radziwiłł. Towarzyszący mu w podróży stolnik żmudzki Teodor Billewicz pozostawił po sobie pierwszy znany polski opis uzdrowiska. |
1678 |
Ciepliczanie wspólnym wysiłkiem wznieśli na Kamiennej tamę przeciwpowodziową. |
1682 |
Pod tym rokiem prowadzący dziennik cieplicki szklarz Krzysztof Scholtz zanotował: "… w czerwcu przybywa tu (…) dostojny pan z Polski. Bardzo chutliwy gość - na całą wieczność. Mieszkał w przeorstwie w czerwonym domu. Prawdziwy dziwkarz, iż jemu równy nieprędko tutaj przyjedzie." Słowa te dotyczyły kanclerza Wielopolskiego. |
1687 |
Królowa polska Marysieńka Sobieska przybyła z dziećmi i licznym dworem na kurację do Cieplic. |
1689 |
Według projektu Marcina z Lubawki, cystersi na miejscu starego budynku wznieśli nowy dom zdrojowy, zwany potocznie "Długim Domem". Aby pokryć koszt tej budowy, zwiększono ciężary feudalne, co doprowadziło do buntowniczych wystąpień miejscowych chłopów. |
1692 |
Do Cieplic przybył prymas Polski, Michał Radziejowski. |
1702 |
Podobno w tym roku ciepliccy szlifierze szkła utworzyli osobny cech. Fala powodziowa tego roku była tak duża, że woda wdarła się do wnętrza łazienek. Kolejna wizyta polska - tym razem do Cieplic przyjechał syn Jana III Sobieskiego, Jakub. |
1709 |
Budowniczy z Bolesławca Eliasz Scholtz rozpoczął przy kościele cieplickim wznoszenie wolnostojącej dzwonnicy. Prace ukończono w roku 1711. |
1711 |
Wielki pożar zniszczył cieplicki kościół i zabudowę łazienek. Odbudowy podjął się budowniczy z Jeleniej Góry Kaspar Jentsch. |
1715 |
W Cieplicach oraz w innych dobrach Schaffgotschów przeprowadzono oczynszowanie chłopów. |
1733 |
W Cieplicach powstała słynna później, zwłaszcza z silesiaców, biblioteka Schaffgotschów. |
1740 |
Na wezwanie Kolegium Handlowego, do Cieplic przybyli wszyscy tkacze płótna i inni robotnicy zajmujący się płóciennictwem, którzy wypowiedzieli swoje opinie w sprawie zmian regulaminu płócienniczego, zmierzających do poprawy wyrobów. |
1741 |
Władze pruskie zaliczyły Cieplice do rzędu miast targowych. |
1742 |
Objąwszy władzę nad Śląskiem, król pruski Fryderyk II udzielił zgody na budowę świątyni ewangelickiej w Cieplicach. Pierwszym pastorem został Adam Gotfryd Thebesius. W Cieplicach znajdowało zatrudnienie 40 szlifierzy szkła, a latem ich liczba znacznie się zwiększała. Mogli oni wówczas sprzedawać swe wyroby licznym gościom kuracyjnym. |
1758 |
Polski szlachcic z Wielkopolski, Rafał Gurowski ufundował pod pomnik św. Jana Neupomucena cokół z odpowiednią inskrypcją. Był on także autorem epitafium poświęconego zmarłemu tu podczas leczenia przyjacielowi, Jaraczewskiemu. Tablica z tym epitafium w latach siedemdziesiątych naszego wieku niestety zaginęła. |
1774 |
Rozpoczęto budowę kościoła ewangelicko-augsburskiego, którą ukończono w roku 1777. |
1777 |
27 X w płomieniach uległ całkowitej zagładzie pałac Schaffgotschów. |
1781 |
Rozpoczęła się budowa nowej drogi, łączącej Cieplice z Jelenią Górą, wiodącej przez Malinnik. Stara droga prowadziła drugim, lewym brzegiem Kamiennej. |
1784 |
Według projektu opolskiego architekta Jana Jerzego Rudolfa rozpoczęto odbudowę, zniszczonego 7 lat wcześniej przez pożar, pałacu Schaffgotschów, którą ukończono w 1788. Pałac ten przetrwał do dziś. |
1797 |
W parku zdrojowym rozpoczęła się budowa tzw. Galerii, według projektu Carla Gottfrieda. Całość prac ukończono w roku 1800. |
1800 |
W dniach 16 i 17 sierpnia w Cieplicach przebywał król pruski Fryderyk Wilhelm III i królowa Luiza. |
1802 |
Według projektu królewskiego inspektora budowlanego z Wrocławia Kirschteina Schaffgotschowie zbudowali budynek natrysków, połączony z basenem kąpielowym. Budynek ten, bardzo dobrze przyjęty przez kuracjuszy, został rozbudowany w 1853 roku. |
1806-
|
Wojska napoleońskie opanowały Śląsk wraz w Cieplicami, gdzie zajęły m.in. pałac hrabiowski. Ściągnęły także wysokie kontrybucje, nie tylko w gotówce. Ciepliczanie musieli m.in. w krótkim czasie dostarczyć armii 2400 par obuwia. |
1808 |
W Cieplicach przybywał Hugo Kołłątaj, który napisał tu swoje Uwagi nad teraźniejszym położeniem tej części ziemi polskiej, którą po pokoju tylżyckim zaczęto zwać Księstwem Warszawskim. Była to już druga wizyta Kołłątaja w Cieplicach; pierwsza miała miejsce w roku 1792. |
1809 |
Hrabina Juliana Schaffgotsch założyła w Cieplicach szkołę rzemieślniczą dla dziewcząt. |
1810 |
Władze pruskie dokonały kasaty dóbr klasztornych na całym Śląsku, w tym i w Cieplicach. |
1812 |
Mimo ciężkiego położenia finansowego (kontrybucje na rzecz wojsk francuskich) hrabia Leopold Schaffgotsch odkupił od państwa za sumę 62 000 talarów byłe dobra klasztorne w Cieplicach, stając się jedynym posiadaczem miejscowego zdroju. |
1814 |
Dyrektor poczty w Jeleniej Górze uruchomił, jako prywatne przedsięwzięcie, komunikację pocztową z Cieplicami. Konne karetki początkowo kursowały trzy razy dziennie, a następnie sześć razy dziennie w miesiącach letnich. |
1816 |
W Cieplicach bawiła księżna Izabela z Flemingów Czartoryska, która swój trzytygodniowy pobyt opisała w dzienniku, wydanym dopiero w 1868 roku, jako Dyliżansem przez Śląsk. Dziennik podróży do Cieplic w roku 1816. |
1824 |
Utworzona została loża wolnomularska "przy gorącym źródle". Wybudowano nowy budynek kąpielowy, zwany Łazienkami Leopolda. Jego projektantem był A. Mallickh. |
1834 |
Dnia 1 lipca do powszechnego użytku udostępniono bibliotekę Schaffgotschów. |
1836 |
Według projektu Alberta Tollberga wybudowano budynek teatru. Do tego czasu teatr występował w prowizorycznych pomieszczeniach. Towarzystwo Teatralne w Cieplicach istniało już w 1804 roku. |
1837 |
W dniu 23 sierpnia zmarł podczas kuracji Bogumił Korn (ur. 1765), wrocławski księgarz i wydawca, właściciel oficyny wydawniczej, znanej m.in. z druku książek polskich. |
1844 |
W Cieplicach istniała fabryczka narzędzi chirurgicznych, którą później przeniesiono do Jeleniej Góry. |
1845 |
Ukonstytuowało się w Cieplicach lokalne towarzystwo Verein für Warmbrunn und Umgegend (dla Cieplic i okolicy), stawiające sobie za cel poprawę położenia najbiedniejszych mieszkańców powiatu.Policja zlikwidowała tzw. "sprzysiężenie cieplickie", mające charakter socjalistyczno-komunistyczny. Na czele zaledwie siedmioosobowej organizacji, która nie odegrała żadnej roli, stał Franciszek Wurm. |
1847 |
W sierpniu doszło tu do spotkania poetów Wincentego Pola i Kornela Ujejskiego z czeskim profesorem fizjologii Janem Purkyne. Spotkanie to upamiętnia dziś głaz w Parku Norweskim. |
1848 |
Tłum chłopów wymógł na Schaffgotschach zwolnienie ze świadczeń feudalnych. Tekst tej rezygnacji, wydany w formie plakatów, był pierwszym w Cieplicach drukiem bez cenzury. To chłopskie wystąpienie zapoczątkowało masowy ruch feudalny w regionie i było jednym z elementów "Wiosny Ludów". |
1849 |
Z kościoła w Radomierzu przewieziono zespól 16 nagrobków krewnych z domu Schaffgotsch, które zostały ustawione przy cieplickim kościele. |
1850 |
We wrocławskiej oficynie wydawniczej Kornów ukazał się pierwszy polski przewodnik górski z prawdziwego zdarzenia pt. Warmbrunn i okolice jego … Autorką tego dzieła była Rozalia Saulson, która o rok wcześniej przebywała w Cieplicach. |
1851 |
15 maja na głębokości 60 m zostało odwiercone nowe źródło "Neue Quelle", które dawało 70 litrów na minutę wody o temperaturze 44.3°C. Prace wiertnicze rozpoczęto już w roku 1849, pod kierunkiem inż. Milcha z Kolonii. W tymże roku w Cieplicach przebywał poeta Bogusz Zygmunt Stęczyński, który później napisał Śląsk i Sudety. |
1854 |
Henryk Füllner założył mały warsztat rzemieślniczy, zajmujący się naprawą maszyn papierniczych. Z czasem rozrósł się on do dużego zakładu produkcyjnego. |
1858 |
Na dawnym klasztornym podwórzu powstał nowy budynek łazienkowy, zwany od imienia kolejnego Schaffgotscha "Łazienkami Leopolda". |
1865 |
W dniu 9 września do pobliskiej Rybnicy dotarł pierwszy pociąg (linia Zgorzelec - Lubań - Rybnica, przedłużona w następnym roku do Jeleniej Góry), dzięki czemu kuracjusze z głębi Niemiec mogli dojechać tym nowym środkiem transportu niemal do samego uzdrowiska. |
1866 |
Rozpoczął działalność "Militarkurhaus" (Dom opieki nad żołnierzami). Z czasem przekształcił się on w szpital św. Jadwigi. |
1875 |
Swoją działalność rozpoczęła Ochotnicza Straż Pożarna. |
1876 |
Hrabia Ludwik Schaffgotsch udostępnił społeczeństwu swoje zbiory ornitologiczne. |
1880 |
Powstała regularna komunikacja pasażerska z Jelenią Górą, obsługiwana początkowo przez 40 koni i 20 dyliżansów. W tym roku rozpoczął działalność cieplicki oddział nowo powstałego Towarzystwa Karkonoskiego - RGV. |
1882 |
Ukazał się pierwszy numer lokalnej gazety Warmbrunner Nachrichten (Wiadomości Cieplickie). |
1883 |
Na głębokości 155 m odwiercone zostało kolejne cieplickie źródło, obecnie "Marysieńka". Woda ma temperaturę 35°C. |
1885 |
Z Jeleniej Góry do Cieplic został poprowadzony gazociąg. |
1891 |
Między Jelenią Górą a Cieplicami zostało uruchomione połączenie kolejowe. Pierwszy pociąg przejechał nową trasą 1 lipca. W Karkonoszach i Cieplicach przebywał pisarz i podróżnik Władysław Bełza, który w swojej książce W górach Olbrzymich poświęcił uzdrowisku 5 stron. |
1897 |
Na trasie Jelenia Góra - Cieplice - Sobieszów zaczął kursować tramwaj o napędzie gazowym. Tego roku powódź wyrządziła w Cieplicach wielkie szkody. |
1900 |
Dnia 10 lutego do Cieplic wjechał pierwszy tramwaj elektryczny. |
1902 |
W Cieplicach w latach 1902-1935 wychodziło czasopismo Rundschau für Bad Warmbrunn. W listopadzie została otwarta słynna do dziś szkoła snycerska (Holzschnittschule). |
1903 |
Dnia 17 maja powstała pierwsza w Kotlinie Jeleniogórskiej Spółdzielnia Spożywców, która służyła poprawie sytuacji ludności. |
1904 |
Po licznych powodziach w latach 1904-1908 ciepliczanie wznieśli na Wrzosówce i Kamiennej dwa zbiorniki retencyjne. |
1909 |
Cieplice posiadały dwa samochody - omnibusy do przewozu pasażerów. |
1914 |
Została uruchomiona linia tramwajowa pomiędzy Cieplicami a Podgórzynem, zwana "Koleją Dolinną" (Talbahn). Miała ona duże znaczenie dla umasowienia turystyki karkonoskiej. |
1914-
|
W latach I wojny światowej obiekty kuracyjne w Cieplicach obsługiwały głównie rannych żołnierzy. Na ich potrzeby przeznaczono 40 łóżek w "Długim Domu" i 60 łóżek we "Friedrichsbad". |
1915 |
Na stokach Góry Sołtysiej dokonano jednego z pierwszych w tym regionie zjazdów narciarskich. |
1921 |
Kierownictwo szkoły snycerskiej objął Włoch z południowego Tyrolu Cyryl dell'Antonio, który doprowadził ją do ponownego rozkwitu. |
1923 |
Inflacja dotknęła również Cieplice. Schaffgotschowie wydawali własne banknoty inflacyjne, a kronikarz ze zgrozą zanotował, że funt wieprzowiny kosztował 2.6 bilionów marek, a pudełko zapałek 500 milionów marek. |
1927 |
Na trasę Jelenia Góra - Cieplice - Szklarska Poręba wyruszył pociąg elektryczny. |
1931 |
W centrum uzdrowiska wybudowano nowoczesny dom zdrojowy. |
1935 |
Cieplice zostały podniesione do rangi miasta. |
1941 |
Pobliska gmina Malinnik (Herischdorf) utraciła samodzielność i została włączona do Cieplic. |
1945 |
Zbliżający się koniec wojny i obawa przed wkroczeniem Rosjan sprawiły, że Cieplice opuścili ich właściciele - Schaffgotschowie. Armia Czerwona wkroczyła do miasta 8 maja i władzę przejął radziecki komendant wojenny. Cieplice liczyły wówczas 7878 mieszkańców. W czerwcu burmistrzem Cieplic został Jan Stegert, a 16 września została tu otwarta pierwsza w powiecie polska szkoła podstawowa. Następowało stopniowe przejmowanie zakładów i fabryk z rąk radzieckich i ciągły napływ polskich osadników. Pod koniec roku było ich około 5000. |